De vibrator: van medisch instrument tot plastic boyfriend

Vorige week ging op het Toronto International Film Festival ‘Hysteria’ in première.

De film gaat op zijn zachtst gezegd over een gedurfd onderwerp: de uitvinding van de vibrator.

Regisseuse Tanya Wexler stond aan het roer van deze gewaagde hist(o)(e)rische komedie.

De vibrator heeft al een hele lange geschiedenis. Als stoomgedreven apparaat was hij er in 1872, maar al ver voor die tijd werd vaginale massage toegepast als middel bij ~wat men toen noemde~ ‘hysterie bij vrouwen’………..

Hippocrates dacht in de 5e eeuw voor Christus dat de uterus geen vaste plek had in het vrouwenlichaam en dus her en der vreemde dingen deed, waardoor vrouwen ziek werden. Daarom werd het ook hysterie genoemd, naar het Griekse woord voor baarmoeder: hysteros. De aandoening werd gekaraktiseerd door nervositeit, vasthouden van vocht, slapeloosheid en gebrek aan eetlust.

Galen, een Griekse medicus, legde de oorzaak van de hysterie bij seksueel gemis, vooral voorkomend bij gepassioneerde vrouwen. Het kwam voor bij nonnen, maagden, oude vrijsters, weduwen en ook bij getrouwde vrouwen die blijkbaar niet aan hun trekken kwamen. Masturbatie zou hen kunnen genezen. Vrouwen mochten die behandeling niet zelf uitvoeren, maar moesten daarvoor naar de dokter.

Deze behandelmethode raakte door ethische, morele en religieuze meningen versterkt, in de vergetelheid. Dat veranderde pas weer toen Sigmund Freud beweerde dat hysterie ontstond bij vrouwen die seksueel onbevredigd waren. Een handmatige massage met ‘paroxysme’ tot gevolg, werd de officiële medische remedie. Het probleem was dat artsen de vraag niet konden bijbenen en zo’n behandeling soms erg lang duurde.

Tegen het einde van de 19e eeuw werden in kuuroorden waterbehandelingen gebruikt, die het al efficienter maakten. De Franse bekken-douche van rond 1860 bestond uit iets dat er uitzag als een brandslang onder hoge druk, gericht op de clitoris. Er werd beweerd dat hij binnen 4 minuten ‘paroxysme’ tot gevolg had.

Het eerste echte ‘masturbatie-apparaat’ werd in 1880 gemaakt door Weiss en werd aangedreven door een batterij. Met de verspreiding van het elektriciteitsnet werden ook meer apparaten ontwikkeld die hierop konden worden aangesloten. Ze leverden toen ook vibraties op van 1000 tot 7000 pulsaties per minuut. Voila: het woord vibrator was geboren.

Ook toen nog werden ze louter bediend door artsen, wat het medisch hield, waardoor het als toelaatbaar werd beschouwd. Maar belangrijker: het medische paradigma door de eeuwen heen was dat het seksuele genot van een vrouw gepaard moest gaan met penetratie door haar man. Een beetje wrijven door de dokter was dus nog te accepteren, omdat er niets in de vagina werd gestoken.

Toen de behandelwijze van hysterie met de vibrator eenmaal het medische juk had afgeworpen en ruimschoots beschikbaar werd voor thuisgebruik, stopten doktoren met het toepassen. Voor WO I werd reeds op grote schaal geadverteerd voor deze bijzondere ontdekking (zie illustratie). Echter, met de komst van de stomme film, waarin het als seksueel hulpmiddel werd gebruikt, raakten ze in diskrediet. Genot werd in het Victoriaanse tijdperk als wat anders gezien dan doktersvoorschrift. Vibrators verdwenen zodoende een halve eeuw uit beeld, hoewel ze nog wel steeds te koop waren op schimmige plaatsen en/of bijvoorbeeld aangeboden werden als ‘nek-massage apparaat’.

Na de seksuele revolutie van de jaren ’70 werd er weer opener gesproken over de vibrator en verscheen zij weer open en bloot op de markt en bij postorderbedrijven, meestal als vleeskleurige ‘massagestaaf’ (penisvorm).

De echte seksuele revolutie van vrouwen werd een feit in de jaren ’80. Toen namen zij eindelijk letterlijk en figuurlijk zelf het heft in handen en durfden zij onder elkaar en ook openlijk te spreken over hun ‘plastic boyfriend’, Vrouwen ontwikkelden vanaf dat moment nieuwe types in allerlei vormen, kleuren en functionaliteiten. Veel (web-)winkels voor seksspeeltjes worden vandaag de dag dan ook voor en door vrouwen gerund.

Vanaf 8 december is de film ‘Hysteria’ in Nederland in de bioscoop te zien. Het achtergronddecor van het verhaal is het Victoriaanse Engeland waarin 2 dokters, Joseph Mortimer Granville (Hugh Dancy) en Robert Dalrymple (Jonathan Pryce) vrouwen behandelen tegen hysterie. In een zoektocht naar de juiste methode, stuiten ze samen met miljonair Edmund (Rupert Everett) op de elektrische oplossing. Ook Maggie Gyllenhaal, Ashley Jensen, Sheridan Smith, Gemma Jones, Felicity Jones en Anna Chancellor zijn te zien in deze historische / hysterische komedie, die nog veel stof tot discussie zal geven. Ook al is het dan 2011.

Lees ook:19e eeuwse vibrator geveild voor €2000
Lees ook:Hysteria: komische speelfilm over de uitvinding van de vibrator
Lees ook:De metamorfose van de vibrator: 1880 – 2016
Lees ook:Speeltjes, vibrators & masturberen: feitjes en weetjes
Lees ook:Vibrator van de toekomst: redder van het vrouwelijk orgasme?